Dù được thiết kế tốt với chất lượng cao, các thiết bị điện và điện tử vẫn có thể bị hư hỏng sớm hơn so với thiết kế ban đầu. Điều này xảy ra do thiết bị không được bảo trì, bảo dưỡng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc những thành phần đã giảm chức năng hoạt động theo thờig ian (quạt, tụ điện…) không được thay thế. Trong một số trường hợp, cả những thiết bị được bảo trì tốt vẫn có khả năng hư hỏng do chịu tác động từ môi trường bên ngoài.Đối với các trung tâm dữ liệu, công việc bảo trì, bảo dưỡng giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Chỉ một thiết bị mạng hư hỏng trong TTDL cũng có thể gây thiệt hại lớn cho người dùng, và vấn đề còn nghiêm trọng hơn nhiều nếu hư hỏng đó nằm trong hệ thống UPS. Khi không đảm bảo được chức năng hoạt động, sự cố UPS sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ thiết bị được cấp nguồn từ UPS. Do đó, người vận hành cần sử dụng nhiều phương pháp ở nhiều cấp độ khác nhau để hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro có thể gây hư hỏng UPS.
Về phía người sử dụng, phươngpháp hiệu quả nhất là giữ UPS ở điều kiện phù hợp trong một khu vực sạchsẽ, khô ráo, nhiệt độ trong phạm vi cho phép (từ 15 đến 25oC) và đầy đủ ánh sáng; kiểm tra và báo cáo một cách chính xác những cảnh báo từ phần mềm giám sát nhằm hạn chế và phát hiện sớm nguy cơ UPS phát sinh lỗi. Ngoài ra, trách nhiệm quản lý UPS cùng những thiết bị liên quan nên được giao cho một bộ phận có kiến thức về UPS để tránh thao tác sai khi có quá nhiều người cùng vận hành hệ thống
Song song đó, để khắc phục sự cố nhanh, chính xác và đảm bảo độ tin cậy,sẵn sàng cao cho hệ thống, người dùng nên ký hợp đồng bảo trì phù hợp với công ty chuyên về UPS được chứng nhận bởi nhà sản xuất.
Hợp đồng bảo trì này thường gồm ba phần chính:
• Kiểm tra và bảo trì định kỳ: UPS thường được kiểm tra và bảo hành định kỳ hàng năm với hai công việc chính là kiểm tra điều kiện hoạt động của UPS và kiểm định pin.
• Đảm bảo thời gian xử lý sự cố trong trường hợp khẩn cấp: Đối với hệ thống quan trọng và yêu cầu cao,một kế hoạch bảo trì hoàn chỉnh cần kết hợp khả năng tiến hành xử lý sự cố trong thời gian nhất định. Có nhiều lựa chọn gói dịch vụ để người dùng cân đối giữa cấp độ đáp ứng với chi phídịch vụ. Việc đảm bảo thời gian kỹ sư đến nơi để kiểm tra, khắc phục sự cố và mức độ dự phòng linh kiện sẽ được thảo luận sao cho phù hợp với nhu cầu của người dùng.
• Chính sách hỗ trợ thay thế những thành phần đã hết thời hạn sử dụng:Các thành phần lão hóa nhanh theo thờigian như tụ điện và quạt sẽ được hỗ trợmua bảo trì với giá hợp lý. Nhà sản xuấtkhuyến cáo hệ thống quạt làm mát nênđược thay thế sau 3 năm và nên thay tụ điện sau 5 năm sử dụng.Công việc bảo trì định kỳ UPS sẽ được tiến hành theo các bước trong phần sau.
Kiểm tra điều kiệnhoạt động của UPS
Kiểm tra tổng quát UPS với các dấuhiệu cần quan tâm như: Nhiệt độ, độồn hoặc độ rung cũng như các hư hạinếu có về linh kiện, dây dẫn và các tiếpđiểm… Các linh kiện như tụ lọc AChay DC có thể được kiểm tra bằng mắtthường (bị phù, bị rỉ…). Những linhkiện còn lại có thể được phán đoán tìnhtrạng thông qua điện áp và dạng sóng ởngõ ra của UPS. Phát hiện sớm hư hỏng của linh kiện để sửa chữa và thay thếhợp lý sẽ kéo dài tuổi thọ của các linhkiện khác (tránh được hiện tượng tăngáp, nhiễu tín hiệu, quá nhiệt…), nhờ đótăng thời gian hoạt động tin cậy cho hệthống UPS.
Kiểm tra điều kiện môi trườngcó đáp ứng yêu cầu vận hành của hệthống UPS không. Những yếu tố gâyảnh hưởng như nhiều bụi, ẩm ướt, quánóng… sẽ làm giảm tuổi thọ và trongnhiều trường hợp còn gây hư hỏngUPS (hơi ẩm và bụi nhiễm từ dễ gâychạm chân IC, linh kiện bám nhiều bụikhông thoát được nhiệt, pin mau bị lãohóa do quá nóng…). Việc đảm bảo điềukiện môi trường, loại bỏ các vật cản, vệsinh mạch điện… là những biện phápcơ bản nhất cần thực hiện khi bảo trì hệthống UPS.
Sử dụng thiết bị đo kiểm điện áp bộinverter và bộ sạc của UPS để so sánhvới giá trị tại thời điểm lắp đặt, sau đóquan sát giá trị hiển thị trên UPS để xácđịnh có sai lệch không và điều chỉnh lạicho chính xác (nếu sai lệch giá trị đo thìđiều chỉnh lại bộ inverter; nếu sai lệchgiá trị hiển thị thì điều chỉnh lại bộ cảmbiến). Điều này giúp UPS bảo vệ tải tốthơn, đưa ra cảnh báo chính xác đồngthời kéo dài tuổi thọ của hệ thống pin.
Hệ thống giám sát, các cổng truyềntín hiệu và hệ thống đèn LED cảnh báophải được kiểm tra có hoạt động chínhxác không. Các thiết bị đóng cắt cùngvới CB cũng cần được đảm bảo hoạtđộng tốt.Kế hoạch bảo trì còn bao gồmviệc xác định khả năng giảm sút hoạtđộng của những thành phần có tuổithọ thấp hơn tuổi thọ UPS, cho phépsửa chữa hoặc thay thế mới để phòngtránh hư hỏng. Mạch điện hoặc linhkiện dự phòng cần được chuẩn bị sẵnđể thay thế khi cần thiết.
Kiểm định pin
Ngoài tiến hành bảo trì UPS để đảmbảo thiết bị hoạt động tốt, thì việckiểm tra xem pin có còn đáp ứng khảnăng hoạt động không cũng rất quan trọng để duy trì hoạt động liên tục củahệ thống
Những loại pin truyền thống như pinắc quy ướt có thể được kiểm tra dễ dàngbằng mắt thường kết hợp phương phápđo điện áp hai cực. Tuy nhiên, nhữngphương pháp này lại không mang lạihiệu quả cao khi kiểm tra với pin ắc quykhô (loại pin sử dụng trong hầu hết UPShiện nay). Phương pháp phù hợp, hiệuquả và được sử dụng rộng rãi nhất hiệnnay là phương pháp kiểm tra tổng trởcủa pin.Cách tiếp cận này dựa trên sự liên hệgiữa tổng trở pin với tuổi thọ của nó. Vớipin mới, nội trở thường rất nhỏ và đượctính bằng đơn vị mΩ. Sau thời gian, tổngtrở của pin sẽ tăng nhẹ do kết tủa thôngthường bên trong pin. Khi ta sử dụngnhiều pin đấu nối song song, nếu tổngtrở của một hoặc một vài pin cao hơn sovới phần còn lại chứng tỏ nó đã bị giảmtuổi thọ hoặc hư hỏng. Những vấn đề thường xảy ra vớipin như: Suy giảm chất điện phân (vídụ H2SO4) do quá sạc, rò rỉ qua lớpphân cách hoặc sự dịch chuyển chấtđiện phân bên trong pin đều khiến tổngtrở pin tăng lên. Định kỳ kiểm tra tổngtrở sẽ giúp người dùng theo dõi đượctrạng thái của pin và dự đoán chính xácpin có còn đảm bảo khả năng hoạt độnghay không.
Tổng trở của pin thứ 8 và 9 cao hơnso với tổng trở những pin khác giúp taphát hiện trước vấn đề của pin dù chưa có dấu hiệu hư hỏng nào.Chạy thử pin với tải ảo và giám sátquá trình vận hành khi phóng điện làcách tốt nhất để kiểm tra dung lượngthực tế, cũng như kiểm chứng độ bềnpin và các kết nối. Sau khi lắp đặt, tảiảo giúp xác định thời gian duy trì thựctế ứng với mức tải cho trước. Tuy vậy,nếu không biết sử dụng đúng cách màphóng xả hoàn toàn theo cách này sẽ làmgiảm tuổi thọ và có nguy cơ gây tổn hạivĩnh viễn cho pin.Hệ thống giám sát pin cung cấp mộtgiải pháp khác giúp kiểm tra chất lượngpin. Phương pháp này sẽ liên tục giámsát điện áp, dòng điện, nhiệt độ và tổngtrở của pin, nhờ đó xác định sự khácnhau giữa từng pin trong một chuỗi pinở cả quá trình nạp và xả. Hệ thống nàycó độ chính xác cao nhưng chỉ áp dụngcho hệ thống lớn và các ứng dụng rấtquan trọng do có giá thành cao.
Kết luận
UPS tồn tại để bảo vệ cho thiết bị hoạtđộng không gián đoạn. Do đó, cung cấpsự bảo vệ cần thiết để đảm bảo UPS vậnhành tốt là yêu cầu thiết yếu. Thực hiệnnhững biện pháp: Đảm bảo điều kiệnmôi trường, bảo trì định kỳ, đáp ứngnhanh chóng khi sự cố xảy ra và chuẩnbị đầy đủ linh kiện dự phòng… sẽ giúphệ thống UPS vận hành tốt, bảo vệ antoàn cho thiết bị, đáp ứng nhu cầu ngườidùng và đảm bảo hoạt động cho cácthiết bị quan trọng không chỉ ở hiện tại mà cả cho tương lai.
www.suachuaups.net
Dịch bởi Bùi Tiến Lợi TamNhinMang